Niedoczynność tarczycy a nadwaga

Niedoczynność tarczycy związana jest z niedoborem hormonów produkowanych przez tarczycę [tyroksyna (T4) i trójjodotyronina (T3)]. Prowadzi to do zwolnienia procesów metabolicznych i licznych zaburzeń m.in. ze strony serca, układu trawienia, układu krwionośnego, nerwowego. Najczęstszą przyczyną niedoczynności tarczycy jest choroba Hashimoto. Jednym z objawów niedoczynności tarczycy jest wzrost masy ciała. Niestety większość osób pomimo wdrożenia leczenia nie wraca do wyjściowej „wagi”….

Niedoczynność tarczycy a wzrost masy ciała.

Hormony tarczycy odgrywają bardzo ważną rolę w metabolizmie organizmów stałocieplnych w tym człowieka. Jak organizm stałocieplny utrzymuje stałą temperaturę ciała: przetwarza energię ze spożywanych posiłków na energię cieplną (obok energii potrzebnej na wzrost, regenerację, podtrzymanie funkcji życiowych, pracę fizyczną, rozmnażanie). Proces ten zachodzi w mikroskopijnych organellach komórkowych jakimi są mitochondria. Hormony tarczycy odgrywają tu kluczową rolę. To właśnie one, a tak naprawdę trójjodotyronina (T3), reguluje ilość specjalnych białek (enzymów) zamieniających przyjętą energię w ciepło. Osoby cierpiące na choroby tarczycy, wykazują nieprawidłowości w zakresie regulacji termogenezy (produkcja ciepła) i tym samym całego metabolizmu.

Objawy niedoczynności tarczycy szczegółowo opisano w poprzednich działach. Jednym z nich jest przybieranie na wadze. Otyłość w tej chorobie występuje dość często, jednak nie jest to jej klasyczna postać z nadmiernym gromadzeniem tkanki tłuszczowej. Istotną rolę ogrywają tu dodatkowo odkładające się mukopolisacharydy, które z uwagi na dużą chłonność wody powodują wytworzenie się charakterystycznych obrzęków. Obrzęki te nie tylko zwiększają ciężar ciała, ale nadają także charakterystyczne rysy twarzy, drętwienia dłoni, chrypę i obniżenie tembru głosu u osób z ciężką niedoczynnością tarczycy.

Nadwaga w niedoczynności tarczycy: jak postępować.

Leczenie osób z nadwagą w przebiegu niedoczynności tarczycy powinno być kompleksowe:
–      Specjalistyczna opieka endokrynologa (niezbędna)
–      Dieta (+ ewentualnie opieka dietetyka)
–      Ruch (+ ewentualnie nadzór trenera)
U niektórych osób regularna opieka endokrynologiczna z odpowiednim dostosowaniem leczenia plus modyfikacja diety i intensyfikacja ruchu są wystarczające. U części chorych jedynie pełne, częste zaangażowanie endokrynologa, dietetyka i trenera pozwala uzyskać oczekiwane efekty.

Nadwaga a niedoczynność tarczycy: endokrynolog.

Celem leczenia jest przywrócenie prawidłowego metabolizmu czyli przede wszystkim uzupełnienie brakujących hormonów. Nie wolno natomiast przedawkowywać tego leku w celu przyspieszenia chudnięcia. Zwiększając dawkowanie tyroksyny ponad zapotrzebowanie organizmu prowadzi nie tylko do oczekiwanej utraty tkanki tłuszczowej, ale również ubytku masy beztłuszczowej czyli między innymi mięśni. Tak więc lekarz endokrynolog dąży do osiągnięcia stanu idealnego wyrównania hormonalnego. Osoby leczące się z powodu niedoczynności tarczycy na pewno zwróciły uwagę, że otrzymują w tabletkach mało aktywną tyroksynę (T4), a nie najsilniej pobudzającą metabolizm trójjodotyroninę (T3). Jest to jednak efekt zamierzony. Tabletki zawierające T4 przypominają pociąg towarowy dojeżdżający do różnych stacji (mózg, serce, nerki, tkanka tłuszczowa). Na każdej z tych „stacji” narządy pobierają tyle T4, ile aktualnie potrzebują i na miejscu przekształcają ją w silnie działającą T3. W ten sposób udaje się częściowo naśladować naturalną dystrybucję hormonu w organizmie. Pomaga w tym długi czas krążenia leku we krwi, dzięki czemu przy prawidłowym doborze dawki (za co odpowiedzialny jest lekarz) żaden narząd nie zostanie pominięty. Dawka leku jest stopniowo zwiększana aż do osiągnięcia dawki optymalnej. Czas zwiększania dawki może być różny w zależności od przyczyny niedoczynności. Po operacji tarczycy lekarz endokrynolog uzyskuje po kilkunastu tygodniach właściwą dawkę leku (zapotrzebowanie jest stałe ponieważ niedoczynność tarczycy jest stała). U pacjentów z chorobą Hashimoto proces niszczenia tarczycy jest stopniowy. Rozwój niedoczynności tarczycy jest rozłożony w czasie i prowadzący endokrynolog musi dostosować dawkowanie do aktualnego stanu czynności tarczycy. Czasami modyfikacja takiego leczenia od początku choroby aż do momentu całkowitego „zniszczenia” gruczołu przez przeciwciała trwa parę lat. Jedynie ścisłe dostosowanie dawkowania do aktualnego zapotrzebowania (ocena hormonalna, kliniczna) pozwala uzyskać powrót do prawidłowej masy ciała.

Nadwaga a niedoczynność tarczycy: dieta

Skoro u osób otyłych, z niedoczynnością tarczycy, leczonych tyroksyną, na poziomie komórki procesy metaboliczne zachodzą podobnie jak u osób zdrowych, to tak jak w przypadku otyłości prostej, skuteczne jest leczenie dietą i wysiłkiem fizycznym. Leczenie to można wspomagać spożywając posiłki z maksymalnym obniżeniem zawartości węglowodanów prostych (cukier, ale i ziemniaki, buraki, produkty z białej mąki). Węglowodany proste, praktycznie nie wymagają energii do wstępnej przemiany i wprowadzenia do szlaków metabolicznych służących wytwarzaniu energii. Natomiast węglowodany złożone, pektyny, białko i oleje roślinne, wymagają wcześniejszego zaangażowania energii na ich wprowadzenie do szlaków metabolicznych. Na przykład, aby uzyskać 100 kcal z białek, trzeba wcześniej użyć nawet do 30 kcal energii na wstępne ich przetworzenie. W ten sposób zamiast 100 kcal otrzymujemy 70 kcal. Posiłki powinny być częste z przesunięciem tych o największej ilościowo kaloryczności na godziny przedpołudniowe i południowe. Należy unikać spożywania posiłków w godzinach późnowieczornych i nocnych. Warto szczególnie w początkowym okresie zasięgnąć dodatkowej porady dietetyka, który ułoży szczegółową dietę z uwzględnieniem dobowego (oraz dla każdego z posiłków) spożycia kalorii. Wkrótce zostanie przedstawiony przykładowy zestaw posiłków opracowany przez dietetyka. W najbliższym planach jest utworzenie na forum działu dotyczącego porad dietetyka u chorych z niedoczyczynnością tarczycy (moderatorem dietetyk).

Nadwaga a niedoczynność tarczycy: wysiłek fizyczny.

Prawidłowe wyrównanie tyreometaboliczne (odpowiednie dobranie dawki tyoksyny przez endokrynologa) pozwala na optymalne wykorzystanie wysiłku fizycznego w procesie odchudzania. Aerobowe ćwiczenia nie tylko zwiększają utratę tzw. „energii pracy”, ale pomagają w wyrównywaniu zaburzeń lipidowych obserwowanych w niedoczynności tarczycy. Zaleca się 30 minut ćwiczeń dynamicznych, podczas których puls powinien oscylować w okolicach 60% maksymalnej wartości dla wieku. Zalecany puls to 0.6 x (220-wiek w latach). Jeszcze lepsze efekty uzyska się ćwicząc w temperaturze poniżej 21 stopni Celsjusza (jogging wcześnie rano, lub ćwiczenia w klimatyzowanej siłowni). Ćwiczenia powinny odbywać się regularnie (3-4x/tydzień). Wskazany jest w miarę możliwości nadzór wykwalifikowanego trenera, który dobierze optymalny zestaw ćwiczeń pozwalający stopniowo redukować masę ciała. Wkrótce zostanie przedstawiony przykładowy zestaw takich ćwiczeń opracowany przez instruktora. Na stronie forum można już zadawać pytania do trenera.

protask

2 odpowiedzi na “Niedoczynność tarczycy a nadwaga”

1. Nalewka pisze:

   12 sierpnia 2014 o 22:24

   > Wkrótce zostanie przedstawiony przykładowy zestaw posiłków opracowany przez dietetyka.

   Czy jest już gdzieś ten zestaw? Gdzie go mogę odnaleźć?

   Zaloguj się, aby odpowiedzieć
2. luxperpetua pisze:

   17 listopada 2014 o 20:26

   Wszystko pięknie ładnie, ale ja schudnąć nie mogę. Mam niedoczynność tarczycy, biorę w tej chwili Eu125, cukrzycę typu II, hiperprolaktynemię, zespół policystycznych jajników. Trzy lata temu zdecydowałam się na operację zmniejszenia żołądka. W ciągu roku schudłam zaledwie 17kg – czyli tyle co ludzie “zdrowi” po miesiącu, dwóch. Niestety w końcu znowu zaczęłam tyć. Nie miałam miesiączki przez rok czasu. W tym roku przeszłam drugą operację bariatryczną z częściowym usunięciem jelita cienkiego. Ponoć miałam nie odczuwać głodu, a jest tak, że ciągle chce mi się jeść. Przy wzroście 173cm ważę w tej chwili 110kg.
   W 2007r byłam leczona przez ponad 9 mcy kortykosterydami. Po tym cudownym specyfiku przybyło mi 30kg. Oczywiście okazało się, że nadnercza są zdrowe, ale co tam. Szanowna pani profesor stwierdziła, że lek słabo działa i na koniec zwiększyła jego dawkę.
   Czemu nie mogę schudnąć? Stosuję dietę, ruch i nic!!!

   Zaloguj się, aby odpowiedzieć